NECO 2023 - IGBO ANSWER


IGBO OBJ
1-10: CBCEDDDBEE
11-20: BAEADEBADA
21-30: ADDCCACEED
31-40: DBBBCAABCC
41-50: EAACEABDBA
51-60: CDEADBCBAA


=============================

(2)
(i) Égō (Money)
(ii) Óké (Male)
(iii) Ọ́zọ̀ (Gorilla)
(iv) Òtù (Group)
(v) Àkwá (Egg)

============================

(4)


=============================

(7)
Obi umeala na Ntamu bu ejima.
Mana Obi Umeani bidoro na mbụ dị nwayọọ.
E nweghi ihe ọzọ e jiri mara ntamu na abụghị itamu kwa ụbọchị
Ụfọdụ nwekwara ike ikpọ ya onye na-ejighi uche ya.


Obi umeala bu onye obi di ụtọ ma burukwa enyi ọha.
Ntamu nwere anya ụfụ nke a maara.
Obi umeala bụ onye obi di ụtọ iso Chukwu.
Mana Ntamu bụ onye obi tara mmiri.

============================

(11)


============================

(12)


============================

(13)







NECO 2023 - YORUBA ANSWER


YORUBA OBJ
1-10: BDEECDBDDA
11-20: CDDEBDAACB
21-30: ACDBEDCDDE
31-40: BDCECEBEBD
41-50: AACADDDAAE
51-60: EDDDCECDAD


(7)

(i) Adió: Adió je ohun ti o le fa idariji ati ife ayé nipa ogba ati isimi ti o. O gba agbara ati isimi nitori owo ati agbara soke si itan re. Awọn asayan ati awọn iṣẹ́ rẹ ni oniiran ti o gba iṣiro ati kuro ninu iṣẹ́ ayé.

(ii) Àdiiá: Àdiiá je oniiran miiran ni iṣẹ́ nipa ogba ati isimi ti eniyan ti o wa ni ayé. O ranse lori awọn iṣẹ́ iwa, awọn idariji, ati awọn iṣọkan ti awọn oniiran ti o wa ni ayé. Àdiiá je oniiran ti o wa ninu ẹbi isowo ati ogba, lẹhinna, iṣẹ́ Adió, ti o le ba itọsọna lati mu alafia ohun ti awọn oniiran miiran ti o sọ pé won.

(iii) Oládejo: Oládejo to wa ni iṣẹ́ naa, sugbon awọn apẹẹrẹ ti o fi ni agbara orisirisi ninu iṣẹ́ naa. Nitori ko si iṣiro diẹ ninu akọsilẹ ti a ti pese ni itan, o duro laisi idahun kan lati ṣe afikun oniiran ati igbẹkun ti o jeun ohun ti awọn oniiran miiran ti o sọ pé won.

=============================

(9a)
CHOOSE ANY FIVE (5)

(I) Obatala
(ii) Yemaya
(iii) Ogun
(iv) Osun
(v) Sango
(vi) Orunmila
(vii) Oya
(viiil) Osain

(b)
Ògún jẹ‌ ọ‌kan lára Òrìṣà tó ṣe pàtàkì jùlọ nínú àṣà Yorùbá. O jẹ ọlọrun irin, ogun, iṣẹ, irubọ, ati imọ-ẹrọ. O ni nkan ṣe pẹlu awọn irinṣẹ ati awọn ohun ija ati pe a maa n ṣe afihan nigbagbogbo ti o nmu ake olori meji. Bii iru bẹẹ, a maa n rii nigbagbogbo bi ọlọrun alabojuto ti awọn eniyan ti n ṣiṣẹ pẹlu irin ni awọn ọna oriṣiriṣi, gẹgẹbi awọn alagbẹdẹ, jagunjagun, ati paapaa awọn oniṣẹ abẹ.

Ipilẹṣẹ Ogun ni a le tọpasẹ si ọlaju Yoruba ti Iwọ-oorun Afirika. Nínú ìtàn àròsọ Yorùbá, Ògún jẹ‌ Òrìṣà àkọ‌kọ‌ tí wíwà rẹ‌ ṣe pàtàkì fún ìṣẹ‌dá ènìyàn. Wọ‌n ní nígbà tí àwọn ọlọ‌run mìíràn ń bẹ‌rù láti sọ‌ kalẹ‌ láti ọ‌run láti dá Ayé, Ògún ni ó ṣamọ‌nà ọ‌nà, tí wọ‌n ṣí ọ‌nà sílẹ‌ nínú ìdàrúdàpọ‌ náà.

Nínú ọ‌rọ‌ ogun àti ìforígbárí, Ògún ni wọ‌n ń bọlá fún gẹ‌gẹ‌ bí òrìṣà alágbára, aláìbẹ‌rù tí ó lè mú iṣẹ‌gun wá. Ó ní àwọn òkodoro òtítọ‌ rírorò nínú ìgbésí ayé àti ìjàkadì fún ìwàláàyè, ó sì sábà máa ń bẹ‌bẹ‌ fún ààbò lọ‌wọ‌ àwọn ọ‌tá.

Pelu ajọṣepọ rẹ pẹlu iwa-ipa ati ogun, Ogun tun ni ẹgbẹ imudara ati ẹda. O jẹ ọlọrun ti imọ-ẹrọ ati iṣẹ-ọnà, ati pe o ti rii bi agbara ti o ṣe imudara ẹda eniyan. O tun ni asopọ si awọn ọna ati gbigbe, ati ni agbara yii, o rii bi aabo ti awọn aririn ajo.

Ògún jẹ òrìṣà tó díjú pẹ‌lú ọ‌pọ‌lọpọ‌ apá àti ipa. Sinsẹ‌n-bibasi etọn gbayipe to lẹdo Aflika tọn lẹ mẹ, titengbe to otò lẹ mẹ taidi Kuba, Brésil, po Trinidad po Tobago po, fie nugopipe sinsẹ‌n-nuplọnmẹ yoruba tọn lẹ ko yin hihọ‌-basina bo yin dopọ po nuyise devo lẹ po. Ninu awọn aṣa wọnyi, Ogun n tẹsiwaju lati jẹ eeyan pataki, ti o ni agbara iyipada, ifẹ lati ye, ati igboya lati koju awọn italaya igbesi aye.

============================

(10i)
CHOOSE ANY FIVE (5)

(1) Iṣẹ‌ àgbẹ‌: Èyí jẹ‌ ọ‌kan lára àwọn ọ‌nà tó wọ‌pọ‌ jù lọ tí wọ‌n fi ń gbé ìgbésí ayé wọn, pẹ‌lú àwọn èèyàn tó ń gbin ohun ọ‌gbìn tàbí tí wọ‌n ń sin ẹran.

(2) Alagbẹdẹ: Awọn alagbẹdẹ ṣẹda awọn irinṣẹ ati awọn ohun ija lati irin ati awọn irin miiran.

(3) Iseamokoko: Ikoko jẹ iṣẹ-ṣiṣe pataki fun ṣiṣe awọn apoti fun ibi ipamọ, sise, ati ṣiṣe ounjẹ.

(4) Weaving: Awọn apọn ṣe asọ fun aṣọ ati awọn lilo miiran.

(5) Gbẹnagbẹna: Awọn gbẹnagbẹna ṣẹda aga, awọn ile, ati awọn ẹya miiran.

(6) Sode: Awọn ode pese ẹran nipa titọpa ati pipa awọn ẹranko.

(7) Ipeja: Awọn eniyan ti ngbe nitosi awọn omi ni igbagbogbo ṣe ipeja fun igbesi aye wọn.

(8) Iṣowo / Bartering: Awọn eniyan ta ọja tabi awọn iṣẹ fun awọn ọja tabi awọn iṣẹ miiran.

(9) Oogun Egboigi: Awọn oniwosan egboigi lo awọn eweko lati ṣe awọn oogun ati awọn itọju.

(10) Aṣáájú Ẹ‌mí/Afọ‌ṣẹ‌: Àwọn àlùfáà, àwọn àlùfáà obìnrin, àti àwọn woṣẹ‌woṣẹ‌ ń sìn àwọn àìní tẹ‌mí, a sì máa ń san èrè fún iṣẹ‌ ìsìn wọn lọ‌pọ‌ ìgbà.

(ii)
CHOOSE ANY FIVE (5)

(1) Irú ẹrú ti wà ní ọ‌pọ‌lọpọ‌ ọ‌nà jálẹ‌ ìtàn ẹ‌dá ènìyàn àti jákèjádò onírúurú àṣà ìṣẹ‌dálẹ‌.

(2) Ìfiniṣẹrú sábà máa ń wé mọ‌ gbígba àwọn èèyàn àti títa, tí wọ‌n sì ń fipá mú wọn láti ṣiṣẹ‌ láìsí ìfọwọ‌sí tàbí owó oṣù.

(3) Òwò ẹrú transatlantic láti ọ‌rúndún kẹẹ‌ẹ‌dógún sí ọ‌rúndún kọkàndínlógún jẹ‌ òǹrorò ní pàtàkì, pẹ‌lú àràádọ‌ta ọ‌kẹ‌ àwọn ará Áfíríkà tí wọ‌n jí gbé tí wọ‌n sì tà wọ‌n sí oko ẹrú ní ilẹ‌ Amẹ‌ríkà.

(4) Wọ‌n sábà máa ń tọ‌jú àwọn ẹrú gẹ‌gẹ‌ bí ohun-ìní, wọ‌n sì ń tàbùkù sí ẹ‌dá ènìyàn.

(5) Ìfiniṣẹrú sábà máa ń wé mọ‌ iṣẹ‌ àṣekára, nínú àwọn ipò bí oko, ibi ìwakùsà, tàbí gẹ‌gẹ‌ bí ìránṣẹ‌ ilé.

(6) Aarin Aarin, irin-ajo nipasẹ ọkọ oju omi lati Afirika si Amẹrika, jẹ olokiki fun awọn ipo aiwa ati iwọn iku ti o ga.

(6) Onírúurú ọ‌nà làwọn tó ń jàǹfààní nínú rẹ‌ máa ń dá ìsìnrú láre, títí kan àwọn ìdí tó fi mọ‌ ètò ọrọ‌ ajé, àwọn àbá èrò orí ẹ‌yà, àti àwọn ìtumọ‌ àwọn ẹsẹ Bíbélì tí kò tọ‌.

(8) Awọn iṣọtẹ ẹrú ati awọn iṣọtẹ jẹ awọn ọna ikọlu ti o wọpọ.

=============================
============================